۱۰ ﺧﻄﺎی تفکر (ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ)
بررسی اشتباه در فکر کردن
ﺗﻔﻜﺮ ﻫﻴﭻ ﻳﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ
ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺳﻔﻴﺪ ﻳـﺎ ﺳـﻴﺎه ﻣـﻲ ﺑﻴﻨـﺪ. ﻫـﺮ ﭼﻴـﺰ ﻛﻤﺘـﺮ از ﻛﺎﻣـﻞ، ﺷﻜﺴﺖ ﺑﻲ ﭼﻮن و ﭼﺮاﺳﺖ.
ﺗﻌﻤﻴﻢ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ آﻣﻴﺰ
ﻫﺮ ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﻨﻔﻲ و از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻜﺴﺖ در ﻳﻚ درس ﻳـﺎ ﻳـﻚ ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ در یک رشته را ﺷﻜﺴﺘﻲ ﺗﻤﺎم ﻋﻴﺎر و ﺗﻤﺎم ﻧﺸـﺪﻧﻲ ﺗﻠﻘـﻲ ﻛـﺮده و آن را ﺑـﺎ ﻛﻠﻤـﺎﺗﻲ ﭼـﻮن ﻫﺮﮔﺰ و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ.
ﻓﻴﻠﺘﺮ ذﻫﻨﻲ
ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻳﻚ ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﻨﻔﻲ ﻫﻤﺔ واﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎ را ﺗﺎر ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ. ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻲ از ﻳﻚ ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﻨﻔﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﺑﻘﻴـﻪ را ﻓﺮاﻣـﻮش ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ.
ﺑﻲ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ اﻣﺮ ﻣﺜﺒﺖ
ﺑﺎ ﺑﻲ ارزش ﺷﻤﺮدن ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ، اﺻـﺮار ﺑـﺮ ﻣﻬﻢ ﻧﺒـﻮدن آﻧﻬﺎ دارد. ﻛﺎرﻫﺎی ﺧﻮب را ﺑﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﺧﻮانید و ﻣﻲ ﮔﻮیید: ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ اﻳـﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ.
ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﺷﺘﺎب زده
ﺑﻲ آﻧﻜﻪ زﻣﻴﻨﺔ ﻣﺤﻜﻤﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﺷﺘﺎب زده ﻣﻲ کنید.
ذﻫﻦ ﺧﻮاﻧﻲ: ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲگیرید.
ﭘﻴﺸﮕﻮﺋﻲ: ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲ کنید ﻛﻪ اوﺿـﺎع ﺑـﺮﺧﻼف ﻣﻴـﻞ در ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.
ﺑﺪون ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﮔﻮیید: از ﻋﻬـﺪه اﻧﺠـﺎم اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺮ ﻧﺨﻮاهد آﻣﺪ.
درﺷﺖ ﻧﻤﺎﻳﻲ: از ﻳﻚ ﺳﻮ درﺑﺎره ﻣﺴﺎﻳﻞ و ﺷﺪت اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت خود ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﻣﻲ کنید و از ﺳﻮی دﻳﮕﺮ، اﻫﻤﻴﺖ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ را ﻛﻤﺘﺮ از آﻧﭽﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﺮآورد ﻣﻲ کنید.
اﺳﺘﺪﻻل اﺣﺴﺎﺳﻲ
ﻓﺮض را ﺑﺮ آن ﻣﻲ ﮔﺬارید ﻛـﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﻨﻔـﻲ شما ﻟﺰوﻣـﺎً ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﻨﺪه واﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺎ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻫﺎ
اﻧﺘﻈﺎر دارید اوﺿﺎع آﻧﻄﻮر ﻛﻪ او ﻣﻲ ﺧﻮاهید ﺑﺎﺷﺪ. آن دﺳﺘﻪ از ﻋﺒﺎرت ﻫﺎی ﺑﺎﻳﺪ دار ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ فرزندان ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﺗﻘﺼﻴﺮ و ﻧﻮﻣﻴﺪی ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ.
ﺑﺮﭼﺴﺐ زدن
ﺷﻜﻞ ﺣﺎد ﺗﻔﻜﺮ ﻫﻴﭻ ﻳﺎ ﻫﻤـﻪ ﭼﻴـﺰ اﺳـﺖ. ﺑـﻪ ﺟـﺎی آﻧﻜـﻪ ﺑﮕﻮﻳـﺪ اﺷـﺘﺒﺎه ﻛﺮدم، ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲ زﻧﺪ ﻛﻪ: ﻣﻦ ﺑﺎزﻧﺪه ﻫﺴﺘﻢ ﻳﺎ ﻣـﻦ ﻛـﻮدن ﻫﺴـﺘﻢ. ﺑﺮﭼﺴـﺐ زدن ﻛﺎری ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ زﻳﺮا ﻣﺎ ﺑﺎ ﻛﺎری ﻛﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﻔﺎوت دارﻳﻢ.
ﺷﺨﺼﻲﺳﺎزی
ﺧﻮد را ﺑﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﺴﺌﻮل ﺣﺎدﺛﻪ ای ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ اﻣﻜﺎن ﻛﻨﺘﺮل آﻧﺮا ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻳﻢ. وﻗﺘﻲ ﻣﺎدری از آﻣﻮزﮔﺎر ﭘﺴﺮش ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ او در ﻣﺪرﺳﻪ ﺧﻮب درس ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ: اﻳﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺎدر ﺑﺪی ﻫﺴﺘﻢ. ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺎدر ﻋﻠﻞ واﻗﻌﻲ درس ﻧﺨﻮاﻧﺪن ﻓﺮزﻧﺪش را ﻣﻲ ﺟﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ او ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ. ﺷﺨﺼﻲﺳﺎزی ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه، ﺧﺠﺎﻟﺖ، و ﺣﻘﺎرت ﻣﻲﮔﺮدد. ﺑﺮﺧﻲ ﻋﻜﺲ اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم داده و ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ را ﻋﻠﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﻮد ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺧﻮد در اﻳﺠﺎد ﮔﺮﻓﺘﺎری ﺳﻬﻤﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
منبع: راﻫﻨﻤﺎی آﻣﻮزش ﻣﻬﺎرتﻫﺎی، دﻛﺘﺮﺷﻜﻮﻓﻪ رادﻓﺮ ، دﻛﺘﺮ ﻓﺮﻳﺪه ﺣﻤﻴﺪی
اشتباه در فکر کردن
