اعتماد به نفس در نوجوان یعنی به خودتان ایمان داشته باشید، نه به افراد دیگر؛ فقط به خودتان تکیه کنید و در واکنش به هر موقعیتی، خودتان مسئول افکار، احساسات و رفتارهایتان باشید. می‌دانید که باید دربارۀ طرز تفکر، احساس، مخالفت یا همکاری‌نکردن در هر شرایطی پاسخ‌گو باشید. وقتی به خودتان تکیه می‌کنید، می‌توانید صلاحیت و محبوبیت خود را افزایش دهید و قبل از اینکه دیگران از شما تعریف کنند، خودتان را تعریف می‌کنید. دیگران نمی‌توانند روزتان را خراب کنند، باعث شوند که احساس بدی داشته باشید یا اینکه شما را مضطرب کنند. اعمال یا نظریات دیگران می‌تواند ناامیدکننده باشد یا باعث ناراحتی‌تان شود و حتی ممکن است گاهی زندگی دشوار شود؛ اما این موضوع تأثیری بر جوهرۀ اصلی شما نمی‌گذارد. زمانی که یک دوست به دردتان نمی‌خورد یا شما وارد تیم آن‌ها نمی‌شوید، احساس توانایی و صلاحیتتان همچنان دست‌نخورده باقی می‌ماند.
نوجوان با داشتن اعتماد به نفس، دیگر در زندگی احساس خطر نمی‌کند. دقیقاً می‌داند که چه کسی از شما خوشش نمی‌آید و چه کسی دوست دارد با شما ملاقات کند؛ اما این موضوع هیچ ربطی به محبوبیت و خواستنی‌بودنتان ندارد. حتی اگر اشتباه کنید، چیزی را ندانید یا در مهارت خاصی توانایی نداشته باشید، به آن معنا نیست که قادر به انجام کاری نیستید. اگر بدانید که فرد باکفایت و شایسته‌ای هستید، یعنی اعتمادبهنفس دارید.
عسل
عسل به مدت یک هفته، آزمایشی را انجام می‌داد و نتیجه نمی‌گرفت؛ بنابراین کمی روحیه‌اش ضعیف شد. اما به‌جای تسلیم‌شدن، مصمم شد که بهتر عمل کند و تمام کمک‌هایی که می‌توانست، دریافت کند. اعتماد‌به‌نفسش به او کمک کرد در آزمایش بعدی بهتر عمل کند و نتیجه بگیرد. کمی بعد سعی کرد گروهی از افراد را متقاعد کند که با او به کنسرت بروند، اما هیچ‌کس تمایلی به این کار نداشت. به‌جای آنکه احساس پس‌زده‌شدن و بی‌کسی کند، پذیرفت که هیچ‌کس نمی‌خواهد پول خرج کند یا این دفعه به کنسرت برود. او به جست‌وجوی کنسرت‌ها ادامه داد؛ زیرا می‌دانست که به‌هرحال یکی از آن‌ها به خواست و میل دوستانش منتهی میشود.
چالش
مزیت‌های داشتن اعتمادبهنفس چیست؟
ممکن است در وضعیت‌های دشوار گرفتار شوید، اما این موضوع نباید باعث شود که دست و پای خود را گم کنید. در اینجا جملاتی را بنویسید که درصورت قرارگرفتن در وضعیت‌های منفی بعدی، می‌توانید به خودتان بگویید.
- موقعیتی دشوار را توصیف کنید:
به خودتان بگویید:
- تسلیم نشو، بلند شو و دوباره تلاش کن.
- می‌توانم بفهمم به چه کمکی نیاز دارم و دنبالش بگردم.
- این وضعیت، بدترین حالت نیست.
ممکن است چه چیز دیگری به خودتان بگویید؟
کمبود اعتمادبهنفس
ایدۀ «من اعتمادبهنفس ندارم» باعث میشود شما فرد منفی تمام‌عیاری باشید. تکرار این کار بر دیدگاهتان تأثیر می‌گذارد و نتیجه می‌گیرید که نمی‌توانید با حقایق کنار بیایید. شما تصمیم یا طرح خود را ابتدا انجام می‌دهید و بعد از آن تازه مقایسه‌کردن کارتان و حدس‌زدن دربارۀ نتایج آن را آغاز می‌کنید و اجازه می‌دهید در اضطراب و حتی ناامیدی غرق شوید.
یلدا
یلدا در حال آماده‌شدن بود تا به دیدار دوستانش برود. او از طرز لباس‌پوشیدن خودش احساس خوبی داشت و منتظر بود تا همگی بیرون بروند. رابی سوار اتومبیل دوستش شد و دوستش از پیراهنش ایراد گرفت. رابی کم‌کم نگران شد که مبادا انتخاب بدی کرده و بقیه هم همین فکر را بکنند؛ بنابراین به‌شدت احساس ناراحتی و عصبی‌بودن می‌کرد.
چالش
اعتمادبهنفس یعنی هروقت به هر وضعیتی از زندگی خود نگاه می‌کنید، به‌جای گیردادن به جزئیات پیش‌پا‌افتاده، افق دید وسیع‌تری دارید. وقتی که اعتمادبهنفس ندارید، یعنی در جزئیات خاص گیر افتاده‌اید و اگر انتقادپذیر نباشید، یعنی فردی منطقی نیستید.
وقتی دوستانتان بگویند قبل از اینکه موهایت را کوتاه کنی بهتر بودی، اگر اعتمادبهنفس نداشته باشید می‌گویید:
- من قیافه‌ام را خراب کردم.
- این یک فاجعه است، باید سریع‌تر درستش کنم.
- موهای من دیگر هیچ‌وقت خوب به نظر نمی‌آید.
اما اگر اعتمادبهنفس داشته باشید می‌گویید:
- من از موهای کوتاه خوشم می‌آید، مهم نیست که بقیه چه فکری می‌کنند.
- مدل موی جالبی نیست، ولی خوشبختانه بلند میشود.
- مدل موی بدی است، اما موهایم تنها مشکل من نیستند.
تصور کنید سرکلاس در حال صحبت هستید و واژه‌ای را اشتباه بیان می‌کنید. اگر اعتماد به نفس نداشته باشید می‌گویید:
- مثل احمق‌ها حرف زدم.
- این یک کابوس است، کلاً زیر سؤال رفتم.
- هیچ‌کس یادش نمی‌رود، حتماً هر روز می‌خواهند من را دست بیندازند.
اما اگر اعتماد به نفس داشته باشید می‌گویید:
- کارم را خیلی خوب انجام دادم، حتی اگر اشتباهی رخ داده باشد.
- ای کاش این کلمه را خراب نکرده بودم، اما چیز مهمی نیست.
- شرط می‌بندم که هیچ‌کس اهمیت نمی‌دهد، من فقط یک کلمه را اشتباه گفتم.
نکات طلایی اعتماد به نفس در نوجوان
- بهترینِ خودتان باشید. وقتی که تمام تلاشتان را برای رسیدن به هدف‌هایتان به کار می‌بندید، علاوه‌بر به‌دست‌آوردن نتیجۀ مطلوب، احساسی فوق‌العاده خوب به خودتان پیدا می‌کنید. یکی از راه‌های ساختن اعتمادبهنفس، تلاش برای بهترین‌بودن است.
- وقتی که در مدرسه یا کلاس هستید، مهم نیست که کامل و بی‌عیب‌و‌نقص باشید. اما فراموش نکنید که حتی اگر فقط در چند مورد درسی خوب کار نکنید، باز نتیجۀ کاملاً مطلوب حاصل نمی‌شود؛ بنابراین بیشتر تلاش کنید.
- گاهی تنبلی در انجام وظایف باعث میشود در برنامه‌های زندگی و درسی خلل ایجاد شود و از بقیه عقب بمانیم. برای جلوگیری از این بحران، برنامۀ روزانه‌ای برای خودتان تهیه کنید و برحسب اولویت، موارد را در آن بنویسید و تلاش کنید در طی روز آن‌ها را انجام دهید.
- یاد بگیرید که به خودتان انگیزه ببخشید. همۀ ما لحظات دشوار و بد را در زندگی‌مان تجربه کرده‌ایم. بارها با اتفاقات پر از تردید، سردرگمی و پریشانی روبه‌رو شده‌ایم و در چنین مواقعی احساس شکست و بدبختی کرده‌ایم. باید یاد بگیریم که در زمان بروز احساسات منفی چگونه اعتمادبهنفس ازدست‌رفتۀ خود را دوباره به دست آوریم و آن را از نو بسازیم.
چالش
- آیا دوست دارید بیشتر مردم همیشه شما را بپسندند و تأیید کنند؟
- در موقع انجام کارها دوست دارید دیگران بیشتر تشویقتان کنند؟
- آیا کسی را برای درمیان‌گذاشتن مسائل و درد‌دل‌های شخصی خود سراغ دارید؟