ﻣهارت های زندگی برای آینده روشن (بخش دوم)

مقاله ﻣﻬﺎرت های زندگی 

در ادامه مقاله ﻣﻬﺎرت های زندگی را بررسی می کنیم:

ﻣﻬﺎرت ﺧﻮدآﮔﺎﻫﻲ  

“ﺧﻮدآﮔــﺎﻫﻲ” ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﺷــﻨﺎﺧﺖ ﺧــﻮد و آﮔــﺎﻫﻲ از ﺧﺼﻮﺻــﻴﺎت، ﻧﻘــﺎط ﺿﻌﻒ و ﻗﺪرت، ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎ، ﺗﺮس ﻫﺎ و اﻧﺰﺟﺎرﻫﺎ اﺳﺖ. رﺷـﺪ ﺧﻮدآﮔـﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ درﻳﺎﺑﺪ ﺗﺤﺖ اﺳﺘﺮس ﻗﺮار دارد ﻳﺎ ﻧـﻪ و اﻳـﻦ ﻣﻌﻤـﻮﻷ ﭘﻴﺶ ﺷﺮط و ﺷﺮط ﺿـﺮوری رواﺑـﻂ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و رواﺑـﻂ ﺑـﻴﻦ ﻓـﺮدی ﻣـﺆﺛﺮ و ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ اﺳﺖ.

ﻣﻬﺎرت ﻫﻤﺪﻟﻲ

 ﻫﻤﺪﻟﻲ ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﺮد ﺑﺘﻮاﻧﺪ زﻧـﺪﮔﻲ دﻳﮕـﺮان راﺣﺘـﻲ زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ در آن ﺷﺮاﻳﻂ ﻗﺮار ﻧـﺪارد، درک ﻛﻨـﺪ. ﻫﻤـﺪﻟﻲ ﺑـﻪ ﻓـﺮد ﻛﻤـﻚ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ ﺗـﺎ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎی دﻳﮕﺮ را ﺣﺘﻲ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ ﺑﭙـﺬﻳﺮد و ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ اﺣﺘــﺮام ﮔــﺬارد. ﻫﻤــﺪﻟﻲ رواﺑــﻂ اﺟﺘﻤــﺎﻋﻲ را ﺑﻬﺒــﻮد ﻣــﻲ ﺑﺨﺸــﺪ و ﺑــﻪ اﻳﺠــﺎد رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺣﻤﺎﻳـﺖ ﻛﻨﻨـﺪه و ﭘﺬﻳﺮﻧـﺪه، نسبت ﺑـﻪ اﻧﺴـﺎن ﻫـﺎی دﻳﮕـﺮ، ﻣﻨﺠـﺮ ﻣﻲﺷﻮد.

ﻣﻬﺎرت رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻓﺮدی

اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻓﺮدی ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﺆﺛﺮ ﻓﺮد ﺑﺎ اﻧﺴﺎن ﻫـﺎی دﻳﮕـﺮ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻣﻮارد، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻳﺠﺎد و اﺑﻘـﺎی رواﺑـﻂ دوﺳـﺘﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ و اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ، رواﺑـﻂ ﮔـﺮم ﺧـﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان یک ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻬﻢ ﺣﻤﺎﻳﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻗﻄﻊ رواﺑﻂ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻧﺎﺳـﺎﻟﻢ ﻧﻘـﺶ ﺑﺴـﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ دارد.

ﻣﻬﺎرت ارﺗﺒﺎط ﻣﺆﺛﺮ

اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻛﻼﻣﻲ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻛﻼﻣـﻲ و ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﻮد را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨـﻲ ﻛـﻪ ﻓـﺮد ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﻧﻈﺮﻫﺎ، ﻋﻘﺎﻳﺪ، ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎ، ﻧﻴﺎزﻫﺎ و ﻫﻴﺠﺎن ﻫﺎی ﺧﻮد را اﺑﺮاز و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻴﺎز ﺑﺘﻮاﻧﺪ از دﻳﮕـﺮان درﺧﻮاﺳـﺖ ﻛﻤـﻚ و راﻫﻨﻤـﺎﻳﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ. ﻣﻬـﺎرت ﺗﻘﺎﺿـﺎی ﻛﻤﻚ و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ از دﻳﮕﺮان در ﻣﻮاﻗﻊ ﺿﺮوری، از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﻳـﻚ راﺑﻄـﻪ ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ.

ﺧﺸﻢ ﻳﺎ اﺿﻄﺮاب درﺳﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﺸﻮد، اﻳﻦ ﻫﻴﺠﺎﻧﺎت ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﻲ و رواﻧﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﺮای ﺳـﻼﻣﺖ ﭘﻴﺎﻣـﺪﻫﺎی ﻣﻨﻔـﻲ ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ.

ﻣﻬﺎرت ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ

 اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻓﺮد را ﻗﺎدر ﻣﻲ ﺳﺎزد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣـﺆﺛﺮی ﻣﺴـﺎﺋﻞ زﻧـﺪﮔﻲ را ﺣـﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ زﻧﺪﮔﻲ ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﺣـﻞ ﻧﺸـﺪه ﺑـﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﻨـﺪ، اﺳـﺘﺮس رواﻧـﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد.

ﻣﻬﺎرت ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮی 

 اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﺆﺛﺮی در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮی ﻧﻤﺎﻳﺪ. اﮔﺮ ﻓﺮدی ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ در ﻣﻮرد اﻋﻤﺎﻟﺶ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮی ﻧﻤﺎﻳﺪ، ﺟﻮاﻧﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﻲ و ﭘﻴﺎﻣﺪ ﻫـﺮ اﻧﺘﺨـﺎب را ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻛﻨﺪ، ﻣﺴﻠﻤﺄ در ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ.

ﻣﻬﺎرت ﺗﻔﻜﺮ ﺧﻼق

 اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻔﻜﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮی ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻛﻤـﻚ ﻣــﻲ ﻛﻨــﺪ. ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از اﻳــﻦ ﻧــﻮع ﺗﻔﻜــﺮ، راه ﺣــﻞ ﻫــﺎی ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﻣﺴــﺌﻠﻪ و ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎی ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. اﻳﻦ ﻣﻬﺎرت ﻓﺮد را ﻗﺎدر ﻣﻲﺳﺎزد ﺗﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ را از ورای ﺗﺠﺎرب ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺧﻮد درﻳﺎﺑﺪ و ﺣﺘﻲ زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﻣﺸـﻜﻠﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮی ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ، ﺑـﺎ ﺳـﺎزﮔﺎری و اﻧﻌﻄـﺎف ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه ﺑﭙﺮدازد.

ﻣﻬﺎرت ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺮس 

 اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺳﺘﺮس ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻧﺪﮔﻲ و ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻧﻬﺎ ﺑـﺮ ﻓـﺮد اﺳﺖ. ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺳﺘﺮس و ﻧﺤﻮه ﺗﺄﺛﻴﺮ آن ﺑﺮ اﻧﺴﺎن، ﻓﺮد را ﻗﺎدر ﻣﻲﺳﺎزد ﺗﺎ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل و ﻣﻮﺿﻊ ﮔﻴﺮی ﻫﺎی ﺧﻮد ﻓﺸﺎر و اﺳﺘﺮس را کاهش دﻫﺪ.

ﻣﻬﺎرت ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺮ ﻫﻴﺠﺎن ﻫﺎ

 اﻳــﻦ ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﻓــﺮد را ﻗــﺎدر ﻣــﻲ ﺳــﺎزد ﺗــﺎ ﻫﻴﺠــﺎن ﻫــﺎ را در ﺧــﻮد و دﻳﮕــﺮان ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ، ﻧﺤـﻮه ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻫﻴﺠـﺎن ﻫـﺎ ﺑـﺮ رﻓﺘـﺎر را ﺑﺪاﻧـﺪ و ﺑﺘﻮاﻧـﺪ واﻛـﻨﺶ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﺠﺎن ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ. اﮔﺮ ﺑﺎ ﺣﺎﻻت ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ، ﻣﺜـﻞ ﻏـﻢ، وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮی ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ، ﺑـﺎ ﺳـﺎزﮔﺎری و اﻧﻌﻄـﺎف ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه ﺑﭙﺮدازد.

ﻣﻬﺎرت ﺗﻔﻜﺮ ﻧﻘﺎداﻧﻪ 

 ﺗﻔﻜــﺮ ﻧﻘﺎداﻧــﻪ، ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﺗﺤﻠﻴــﻞ اﻃﻼﻋــﺎت و ﺗﺠــﺎرب اﺳــﺖ. آﻣــﻮزش اﻳــﻦ ﻣﻬﺎرت، ﻓﺮد را ﻗﺎدر ﻣﻲ ﺳـﺎزد ﺗـﺎ در ﺑﺮﺧـﻮرد ﺑـﺎ ارزش ﻫـﺎ، ﻓﺸـﺎر ﮔـﺮوه و رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﮔﺮوﻫﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﺪ و از آﺳﻴﺐ ﻫﺎی ﻧﺎﺷﻲ از آن در اﻣﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ.

ﻧﻘﺶ ﻣﻬﺎرت های زندگی در ارﺗﻘﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﻲ

 آﻣﻮزش ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی زﻧﺪﮔﻲ، ﻓﺮد را ﻗﺎدر ﻣﻲ ﺳﺎزد ﺗﺎ داﻧﺶ، ارزش ﻫـﺎ و ﻧﮕﺮش ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻫﺎی ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ ﻣﺜﻞ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﭼـﻪ ﻛـﺎری ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﻜﻨﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ آن را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ. ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻓﺮد را ﻗﺎدر ﻣﻲ ﺳﺎزد اﻧﮕﻴﺰه و رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻟﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺮﺻﺖ و ﻣﻴﺪان اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﻧﻴﺰ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ. از اﻳﻦ رو آﻣﻮﺧﺘﻦ و ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺴﺘﻦ اﻳـﻦ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ، ﺑﺮ اﺣﺴﺎس ﻓﺮد از ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان، ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ادراک دﻳﮕـﺮان از وی اﺛﺮ ﻣﻲ ﮔﺬارد. ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی زﻧﺪﮔﻲ، ﺑﺮ ادراک اﻓﺮاد از ﻛﻔﺎﻳـﺖ ﺧـﻮد، اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ و ﻋﺰت ﻧﻔﺲ اﺛﺮ دارد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﺳﻼﻣﺖ روان دارد. ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ارﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان، اﻧﮕﻴﺰه ﻓـﺮد از ﺧـﻮد و دﻳﮕـﺮان، ﭘﻴﺸــﮕﻴﺮی از ﺑﻴﻤــﺎری ﻫــﺎی رواﻧــﻲ، ﭘﻴﺸــﮕﻴﺮی از ﻣﺸــﻜﻼت ﺑﻬﺪاﺷــﺘﻲ و ﻣﺸﻜﻼت رﻓﺘﺎری اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ.