سطح های سواد سلامت
سواد سلامت عموماً به معنای توانایی افراد برای دسترسی به اطلاعات سلامت و استفاده از آن به منظور تصمیم گیری مناسب در زمینۀ حفظ و ارتقای سلامت است. سواد سلامت با سطح سواد افراد پیوند دارد و شامل دانش، انگیزه و صلاحیت فرد در دسترسی، درک، ارزیابی و به کارگیری اطلاعات سلامت است؛ تا بتواند قضاوتهای درستی داشته باشد و تصمیمات زندگی روزانه اش را با توجه به سلامت، پیشگیری از بیماری ها و ارتقای سلامت برای حفظ یا بهبود کیفیت زندگی در طی عمر، بگیرد.
افرادی که از سواد سلامت بالایی برخوردار هستند قادرند با استفاده از مهارت های شناختی اجتماعی کسب شده، در موقعیت جدید و با مؤلفه های مربوط به سلامت، عملکرد مناسبی را از خود نشان دهند.
سه سطح:
سوادسلامت پایه یا عملکردی: مهارتهای پایۀ خواندن و نوشتن که نیازمند عملکرد مؤثر در یک زمینۀ سلامت است.
سوادسلامت ارتباطی یا تعاملی: مهارتهای پیشرفته تر سوادی و اجتماعی که فرد را برای مشارکت فعال در مراقبتهای بهداشتی، استخراج اطلاعات و استنتاج معنی از اشکال مختلف ارتباط، و به کارگیری اطلاعات برای تغییر موقعیت ها توانمند می کند.
سوادسلامت انتقادی: توانایی تحلیل نقادانه و استفاده از اطلاعات برای مشارکت در اقداماتی که بر موانع ساختاری سلامت غلبه می کند.
اهمیت سواد سلامت در نوجوانی
نوجوانی یک دورۀ تکاملی است که طی آن کودک به یک شهروند کامل و عامل تغییر در زندگی خود و دیگر افراد جامعه تبدیل می شود. نوجوانی دوره های است که روابط شخص با سایر افراد و محیطی که در آن زندگی می کند، به طور چشمگیری تغییر می کند.
تغییرات فیزیکی و روانی ایجاد شده در این دوران، از جمله عوامل مؤثر بر سلامت تغذیه ای نوجوانان است؛ از اینرو دورۀ زمانی بسیار مناسبی برای تجهیز نوجوان با اطلاعات بهداشتی جدید و دقیق است.
در ایران شواهد موجود حاکی از افزایش سریع شیوع بیماری های مزمن در میان نوجوانان است. به گونه ای که هم اکنون اضافه وزن و چاقی از شایع ترین بیماریهای تغذیه ای در نوجوانان ایرانی است. از آن جایی که نوجوانی مرحله ای مهم از زندگی از نظر ایجاد رفتارهای تغذیه ای سالم است، ترویج تغذیۀ سالم در این دوره می تواند مزایای چشمگیر و بلندمدتی از نظر سلامتی داشته باشد.
منبع: بررسی ارتباط سواد سلامت با عملکرد تغذیه ای نوجوانان دبیرستان های شهر تهران،
