احمد شاملو ، غول مهربان شعر سپید

احمد شاملو ، شاعر سپید دوران سیاه

احمد شاملو یکی از مفاخر ادبیات و یکی از روشنفکران بنام ایران است.

وی در طول ۷۵ سال زندگی به‌جا و درست، ثمره های پرباری برای نسل‌های آینده به ارمغان گذاشته است. 

شاملو استاد بی‌بدیل شعر نو و مرد بزرگ عرصۀ مبارزه با ابتذال است.

در این نوشتۀ کوتاه قصد نداریم تمام ابعاد زندگی پربار او را بررسی کنیم. تنها به شرح مختصری از آثارش در حوزۀ ادبیات کودک و نوجوان می پردازیم.

شرحی کوتاه بر آغاز و کودکی

احمد شاملو در ۲۱ آذر ۱۳۰۴ در تهران بدنیا آمد.

در دوران نوجوانی علاقۀ بسیار به موسیقی پیدا کرد.

اما به دلیل فقر مادی و فرهنگی خانواده نتوانست علاقۀ خود را ادامه دهد و جای آن را شوق مطالعه پر کرد.

اگر چه وی تحصیلات دبیرستان را نیمه کاره رها کرد، اما از همان سال ها (حدود سال ۱۳۲۵) به نوشتن قصه های کوتاه، شعر و سر دبیری مجلات ادبی پرداخت.

شاملو از همین زمان به عنوان شاعری پیشرو، شناخته شد.

او در طول بیش از ۵۰ سال، توانست شیوه و بیان تازه ای را در شعر فارسی پایه گذاری کند.

احمد شاملو و ادبیات نوجوان

شاملو در سال ۱۳۵۱ برنامه رادیویی برای کودکان و نوجوانان تهیه کرد.

او در این برنامه بچه ها را به نوشتن و سرودن شعر تشویق کرد و مسابقه ای برای انتخاب استعدادهای بهتر ترتیب داد.

ضبط صفحه و نوار کاست صدای شاعر به کوشش «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» از تلاش های دیگر احمد شاملو برای علاقه مند کردن کودکان به ادبیات بود.

شاملو در آخرین سال های زندگی اش، چند نوار قصه همراه با متن برای کودکان ایرانی مهاجر در کشورهای دیگر آماده کرد.

هدف شاملو علاقه مندی و جلب این کودکان به زبان مادری شان از طریق جاذبه های قصه بود.

از احمد شاملو ۱۵ مجموعه شعر، چندین متن ترجمه از مجموعه اشعار خارجی ، رمان و نمایشنامه به جا مانده است .

سرانجام جان با ارزشش در تابستان سال ۱۳۷۹ در تهران خاموش شد.

ای کاش می توانستم خون رگان خود را من

قطره قطره قطره بگریم تا باورم کنند

ای کاش می توانستم یک لحظه می توانستم ای کاش

بر شانه های خود بنشانم این خلق بی شمار را

گرد حباب خاک بگردانم

تا با دو چشم خویش ببینند که خورشیدشان کجاست و باورم کنند

ای کاش می توانستم

آثار احمد شاملو برای کودک و نوجوان

از آثار احمد شاملو برای کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کتاب ها: بارون، شبانه، یک شب مهتاب، قصۀ دخترای ننه دریا، پریا، خروس زری پیرهن پری، قصۀ هفت کلاغون قصۀ خاله سوسکه، قصۀ دروازه بخت، ملکه سایه ها، افسانه های کوچک چینی، افسانه های هفتاد و دو ملت برای کودکان ، چه شد که دوستم داشتند، قصه های بابام، یل و اژدها

نوارها: آهو و پرنده ها، خروس زری پیرهن پری، قصه های دخترای ننه دریا

شعر کودکانه بارون 

اشعار فولکلور و همینطور اشعار کودکانۀ شاملو بسیار ظریف و زیبا هستند.

در ادامه بخش پایانی شعر معروف و بلند «بارون» را می خوانیم:

«ــ بچه‌ی خسّه‌مونده
چیزی به صُب نمونده
غصه نخور دیوونه
کی دیده که شب بمونه؟ ــ

زُهره‌ی تابون اینجاس
تو گرهِ مُشتِ مرداس
وقتی که مردا پاشن
ابرا زِ هم می‌پاشن
خروسِ سحر می‌خونه
خورشید خانوم می‌دونه
که وقتِ شب گذشته
موقعِ کار و گَشته.
خورشیدِ بالابالا
گوشِش به زنگه حالا.»